کم نیستند سایت‌هایی که با سروصدای زیاد لانچ می‌شوند و بعد از ۶ ماه، عملاً بدون ترافیک، بدون لید و بدون فروش رها می‌شوند. هزینه شده، اما دارایی ساخته نشده. ریشهٔ این مسئله، مجموعه‌ای از اشتباهات طراحی سایت است که متأسفانه در پروژه‌های ایرانی تکرار می‌شود: از «فعلاً شروع کن بعداً می‌گم» تا قراردادهای مبهم و تصمیم‌های سلیقه‌ای.
در رومت بارها از نزدیک دیده‌ایم که وقتی سایت مثل یک «پروژه» یک‌باره دیده می‌شود، نه مثل یک «محصول زنده» با چرخهٔ بهبود، نتیجه اغلب شکست است. این مقاله بی‌تعارف سر اصل مطلب می‌رود: ۷ خطای مرگبار، اینکه چرا رخ می‌دهند، چه بلایی سر پروژه می‌آورند و چطور می‌شود از همان ابتدا، یا حتی وسط یک فاجعه، درستش کرد.
۷ اشتباه مرگبار در طراحی سایت: از بریف تا بهبود مستمر
۱) نداشتن بریف/شرح دقیق نیازها در شروع
- چرا رخ می‌دهد؟ چون همه عجله دارند «سایت بالا بیاید» و فکر می‌کنند مسیر در طول کار خودش روشن می‌شود. برداشت‌های شفاهی جای نقشه راه را می‌گیرد.
- چه آسیبی می‌زند؟ بازطراحی‌های مکرر، اختلاف سلیقه، دوباره‌کاری، اتلاف بودجه و زمان. خروجی نهایی با اهداف واقعی کسب‌وکار هم‌راستا نیست.
- راه‌حل درست چیست؟ بریف دقیق بنویسید: هدف‌ها، پرسونای مخاطب، رقبا، مسیرهای اصلی کاربر، ویژگی‌های فاز ۱، KPIها، محدودیت‌ها و اولویت‌ها. بدون بریف امضا شده، پروژه را شروع نکنید.
۲) تصمیم‌گیری سلیقه‌ای و احساسی به‌جای داده و هدف
- چرا رخ می‌دهد؟ چون «من این رنگ را دوست دارم»، «مدیرعامل گفت لوگو بزرگ‌تر» یا «رقیب‌مان اینطوری زده». داده و تست کاربر در تصمیم‌ها حضور ندارند.
- چه آسیبی می‌زند؟ UI زیبا ولی بی‌اثر؛ نرخ تبدیل پایین؛ هزینه‌های تبلیغات می‌سوزد چون تجربه کاربر گیج‌کننده است.
- راه‌حل درست چیست؟ تصمیم‌ها را به فرضیه تبدیل کنید و با A/B، Heatmap و ضبط سشن بسنجید. معیارهای روشن مثل نرخ کلیک CTA، تکمیل فرم و سرعت لود را معیار تصمیم بگذارید.
مقایسه سریع: تصمیم سلیقه‌ای vs تصمیم داده‌محور
- سلیقه‌ای: «قشنگ‌تره»؛ معیار مبهم؛ تغییرهای پرهزینه و تکراری.
- داده‌محور: «۳۲٪ افزایش کلیک CTA»؛ معیار روشن؛ تغییرهای تدریجی و اثرگذار.
۳) نداشتن معماری محتوا و استراتژی قبل از UX/UI
- چرا رخ می‌دهد؟ چون همه می‌خواهند سریع وایرفریم ببینند و «چشم‌نواز» بودن، جای «قابل فهم بودن» محتوا را می‌گیرد.
- چه آسیبی می‌زند؟ صفحات زیاد ولی بی‌کارکرد؛ پیام‌های پخش‌وپلا؛ مسیر کاربر گم می‌شود؛ سئو ضربه می‌خورد.
- راه‌حل درست چیست؟ نقشهٔ اطلاعات (IA)، اولویت‌بندی پیام‌ها، خوشه‌بندی موضوعی برای سئو و سلوک کاربر (User Flow) را قبل از طراحی انجام دهید. وایرفریم باید روی ستون محتوایی بنشیند نه بالعکس.
۴) تمرکز روی ظاهر و بی‌توجهی به سرعت، ریسپانسیو موبایل و سئوی فنی
- چرا رخ می‌دهد؟ چون خروجی‌های بصری زودتر دیده می‌شوند و معیارهای فنی نامرئی‌اند.
- چه آسیبی می‌زند؟ لود کند، CLS بالا، Core Web Vitals ضعیف، افت رتبه و نرخ پرش بالا؛ کاربر موبایل کلافه می‌شود و می‌رود.
- راه‌حل درست چیست؟ بودجهٔ عملکرد (Performance Budget) تعریف کنید؛ تصاویر را بهینه و لِیزی‌لود کنید؛ از CDN، کش و فونت‌های سبک استفاده کنید؛ تست‌های Lighthouse و PageSpeed را در تحویل فازها الزامی کنید؛ چک‌لیست سئوی فنی از روز اول.
۵) قرارداد مبهم: پشتیبانی؟ سورس؟ دامنه و هاست؟
- چرا رخ می‌دهد؟ چون «اعتماد» جای «شفافیت» را می‌گیرد و مفاد عملیاتی قرارداد روشن نمی‌شود.
- چه آسیبی می‌زند؟ بعداً معلوم می‌شود سورس تحویل نمی‌شود، دامنه به‌نام شرکت نیست، یا پشتیبانی فقط با هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده انجام می‌گیرد.
- راه‌حل درست چیست؟ در قرارداد بنویسید: مالکیت دامنه و هاست، تحویل کامل سورس و دسترسی‌ها، SLA پشتیبانی، پنالتی تأخیر، محدوده کار (Scope)، تغییرات و هزینهٔ هر تغییر، برنامه پرداخت مرحله‌ای مبتنی بر تحویل‌های قابل اندازه‌گیری.
۶) نداشتن مسئول داخلی سمت کارفرما که واقعاً تصمیم بگیرد
- چرا رخ می‌دهد؟ چون تصمیم‌ها بین چند نفر پخش است و هیچ‌کس صاحب Product نیست.
- چه آسیبی می‌زند؟ چرخهٔ بازخورد بی‌پایان، تأخیرهای مداوم، تعارض سلیقه‌ها، تیم اجرا سردرگم می‌شود.
- راه‌حل درست چیست؟ یک Product Owner با اختیار واقعی تعیین کنید؛ کانال رسمی تصمیم‌گیری و SLA پاسخ‌گویی مشخص شود؛ بازخوردها در اسپرینت‌ها جمع و اولویت‌بندی شوند.
۷) قطع همکاری بعد از لانچ و نبود بهبود مداوم
- چرا رخ می‌دهد؟ تصور غلط «سایت که بالا آمد، تمام است». بودجهٔ نگهداری و بهبود دیده نشده.
- چه آسیبی می‌زند؟ سایت درجا می‌زند، داده‌ای جمع نمی‌شود، محتوای قدیمی، لینک‌های شکسته، افت جایگاه و کاهش اعتماد.
- راه‌حل درست چیست؟ از روز اول قرارداد «فاز زنده» ببندید: پایش KPI، بک‌لاگ بهبود، اسپرینت‌های ماهانه، تولید محتوا و سئوی مداوم، تست‌های دوره‌ای امنیت و عملکرد.
اگر الان در میانهٔ یک پروژه فاجعه هستی، چه کار فوری باید بکنی؟
مینی‌چک‌لیست نجات در ۱۰ روز
- توقف کنترل‌شده: هر تغییر غیرضروری را فریز کن؛ فقط باگ‌های حیاتی رفع شوند.
- جمع‌آوری دارایی‌ها: دسترسی دامنه، هاست، CMS، سورس کد، آنالیتیکس، تگ منیجر، سرچ کنسول را یک‌جا و به‌نام شرکت ثبت کن.
- بازبینی قرارداد و اسکوپ: فهرست تحویل‌دادنی‌ها را با وضعیت فعلی تطبیق بده؛ اختلاف‌ها را مستند کن.
- تعریف KPI فوری: ۳ شاخص کوتاه‌مدت مثل سرعت لود صفحه اصلی، نرخ کلیک CTA اصلی و ارسال فرم تماس را انتخاب کن.
- اسپرینت دو هفته‌ای: بک‌لاگ را به ۵–۷ کار اولویت‌دار خرد کن؛ مالک هر کار و تاریخ تحویل را مشخص کن.
- تست کاربر سریع: با ۵ کاربر واقعی سناریوهای کلیدی را تست کن؛ ویدئو ضبط کن؛ خروجی را به اقدام‌های قابل انجام تبدیل کن.
- پاک‌سازی فنی: تصاویر حجیم، اسکریپت‌های بلااستفاده، فونت‌های اضافی، افزونه‌های زائد را حذف کن؛ کش و CDN را فعال کن.
- استقرار ردیابی: GA4، GTM و GSC را صحیح تنظیم کن؛ ایونت‌های کلیدی را Track کن.
- ارتباط شفاف: یک نفر تصمیم‌گیر معرفی کن؛ فقط از کانال رسمی بازخورد بده؛ صورت‌جلسهٔ هر تصمیم را ذخیره کن.
- برنامه فاز زنده: از همین الان برای ۹۰ روز آینده برنامهٔ بهبود بنویس؛ هر ۱۴ روز یک بار بازبینی.
مسیر درست: طراحی–اجرا–اندازه‌گیری–بهبود (رویکرد رومت)
چرا «یه سایت بزنیم» کافی نیست
سایت محصولی زنده است. رویکرد مؤثر این است: فرضیه بسازیم (طراحی)، سریع و تمیز اجرا کنیم (اجرا)، با داده بسنجیم (اندازه‌گیری)، و چرخه‌ای اصلاح کنیم (بهبود). در رومت این چرخه را با ابزارهای تحلیلی و هوش مصنوعی در سئو و تولید محتوا تقویت می‌کنیم: از خوشه‌بندی موضوعی و تولید پیش‌نویس‌های هدفمند تا اولویت‌بندی بک‌لاگ بر اساس تأثیر بر KPI.
چند اصل کلیدی این مسیر: بودجهٔ عملکرد مشخص، ریسپانسیو واقعی برای موبایل، معماری اطلاعات شفاف، محتوای هدفمند، سئوی فنی از روز اول، داکیومنتیشن تصمیم‌ها و تحویل‌های مرحله‌ای. خروجی زیبا ارزشمند است، اما خروجی اثرگذار، پایدار و قابل اندازه‌گیری هدف نهایی است.
نکات برجسته برای مدیران و طراحان
- بدون بریف، پروژه را کلید نزنید؛ بریف همان قطب‌نماست.
- هر تغییر UI باید توجیه مبتنی بر داده داشته باشد، نه سلیقه.
- معماری محتوا، قبل از وایرفریم؛ وایرفریم، قبل از موکاپ.
- بودجهٔ عملکرد و تست Core Web Vitals را مکتوب کنید.
- مالکیت دامنه/هاست و سورس کد باید به‌نام کارفرما باشد.
- یک Product Owner واقعی با اختیار معرفی کنید.
- لانچ پایان کار نیست؛ شروع فاز بهبود است.
چک‌لیست مینیمم مفاد قرارداد
- Scope دقیق و مستند + فرآیند مدیریت تغییرات
- تقویم تحویل‌های مرحله‌ای و معیار پذیرش هر تحویل
- تحویل کامل سورس، دسترسی‌ها و داکیومنتیشن
- SLA پشتیبانی، باگ‌فیکس، نگهداری امنیتی و به‌روزرسانی
- مسئولیت دامنه، هاست، بکاپ و بازیابی
- شاخص‌ها و ابزارهای اندازه‌گیری مورد توافق (GA4, GSC, GTM)
پرسش‌های پرتکرار دربارهٔ مدیریت پروژه وب
1.از کجا بفهمم پروژهٔ ما دارد به سمت شکست می‌رود؟
علائم هشدار: بریف نانوشته، تغییرات مکرر سلیقه‌ای، تأخیرهای پی‌درپی، نبود مالک محصول، عدم دسترسی به دامنه/هاست/سورس، بی‌خبری از KPIها و نبود تست کاربر. اگر بعد از هر جلسه، فقط «ظاهر» عوض می‌شود و داده‌ای برای تصمیم ندارید، احتمالاً مسیر غلط است. سریع فریز کنترل‌شده انجام دهید و با یک اسپرینت نجات، وضعیت را شفاف کنید.
2.قالب آماده بهتر است یا طراحی اختصاصی؟
جواب وابسته به هدف و بودجه است. اگر MVP می‌خواهید و بودجه محدود است، قالب آماده با سئوی فنی و بهینه‌سازی سرعت می‌تواند شروع خوبی باشد. اما برای تمایز، نیازهای خاص و رشد بلندمدت، طراحی اختصاصی با معماری محتوا و عملکرد سنجیده، منطقی‌تر است. معیار تصمیم باید KPI و هزینهٔ مالکیت بلندمدت باشد، نه صرفاً هزینهٔ شروع.
3.سئوی فنی را قبل از محتوا جدی بگیریم یا بعدش؟
هر دو با هم. سئوی فنی مثل پیِ ساختمان است: سرعت، ساختار URL، اسکیما، ایندکس‌پذیری و Core Web Vitals باید از روز اول دیده شود. سپس معماری محتوا و خوشه‌بندی موضوعی چیده شود. بدون پیِ سالم، محتوای خوب هم نتیجهٔ مطلوب نمی‌دهد. یک چک‌لیست سئوی فنی پایه را قبل از لانچ تیک بزنید.
4.استفاده از هوش مصنوعی در تولید محتوا باعث جریمهٔ گوگل می‌شود؟
نه اگر درست استفاده شود. گوگل با «محتوای بی‌کیفیت» مشکل دارد، نه با ابزار. در رومت از AI برای تحقیق، ساخت پیش‌نویس، خوشه‌بندی و ایده‌پردازی استفاده می‌کنیم؛ سپس ویرایش انسانی، داده‌های بومی و تجربهٔ واقعی را اضافه می‌کنیم. ارزیابی با KPI و به‌روزرسانی مداوم، کیفیت را تضمین می‌کند.
جمع‌بندی: سایت کانال فروش شماست، نه بروشور دیجیتال
شکست یک پروژهٔ وب یعنی از دست دادن یک کانال فروش و ارتباط. این ضرر فقط هزینهٔ طراحی نیست؛ فرصت‌هایی است که ماه‌ها از کنارشان رد شده‌اید. با رویکرد «طراحی–اجرا–اندازه‌گیری–بهبود» می‌شود سایت را به یک دارایی زنده تبدیل کرد: سریع، قابل اندازه‌گیری و هم‌راستا با اهداف کسب‌وکار. اگر همین امروز چند نشانهٔ هشدار در پروژه‌تان می‌بینید، توقف کنترل‌شده کنید، KPI تعیین کنید و وارد فاز زنده شوید.
قبل از اینکه پروژه‌تان برود در مسیر اشتباه، می‌توانید از ما در رومت بخواهید فقط بریف پروژه و ساختار تصمیم‌گیری را برایتان بچینیم.
منابع: تجربیات پروژه‌های طراحی وب در ایران و چک‌لیست‌های مدیریت پروژه دیجیتال.
